Kompetencje w cenie. Top umiejętności potrzebnych pracy
Żyjemy w czasach niezwykle szybkich przemian technologicznych, społecznych i ekonomicznych. Przekłada się to na dynamiczne zmiany na rynku pracy. W jakie kompetencje zainwestować, aby zbudować mocną pozycję w oczach pracodawców dziś i w przyszłości? Które umiejętności są szczególnie cenne?
Rozwijać miękkie czy twarde kompetencje?
W uproszczeniu - kompetencje twarde to kompetencje specjalistyczne, konkretne umiejętności oraz wiedza merytoryczna. Obejmują tak różnorodne obszary, jak m.in. znajomość języków obcych, obsługi maszyn, urządzeń, programów komputerowych, prowadzenie autobusu, znajomość prawa, narzędzi marketingowych czy księgowości. Także umiejętność położenia instalacji elektrycznej, gotowania czy zrobienia profesjonalnego makijażu to są również umiejętności twarde.
Kompetencje miękkie, czyli umiejętności psychospołeczne
Wpływają one na to, jak zachowujemy się w relacjach z innymi lub różnych sytuacjach. Przykładami kompetencji miękkich są: komunikatywność, kreatywność, praca zespołowa, radzenie sobie ze stresem, zarządzanie czasem lub zespołem.
Warto jednak podkreślić, że aby pracodawca naprawdę mógł korzystać z miękkich i twardych kompetencji pracowników, niezbędne jest również odpowiednie nastawienie pracownika i podzielane przez niego wartości. Ogromne znaczenie mają również cechy osobowości. Przykładowo: zatrudnienie nawet najbardziej kompetentnej merytorycznie księgowej czy programisty na niewiele się przyda, jeśli są to osoby niesumienne lub nierzetelne. Sumienność jest zaś jedną ze składowych tzw. Wielkiej 5 cech osobowości. Podobnie, nawet wybitna koszykarka lub pielęgniarka operacyjna nie zdoła w pełni wykorzystać swego talentu, jeśli nie będzie umieć współpracować w zespole.
Polecane kursy
Projektanci Design Thinking
Kurs „Projektanci Design Thinking” przybliża innowacyjną metodykę projektowania nowych produktów i usług oraz jej praktyczne wykorzystanie
Filozofia Kaizen i Cykl PDCA
Kurs „Fiolozofia Kaizen i Cykl PDCA” wprowadzi Cię w tematykę doskonalenia procesów w organizacji
Jakie cechy kandydatów dominują w ofertach pracy?
Jeśli przeanalizujemy dużą pulę ofert pracy z odmiennych branż i na różnorodne stanowiska: od niższych szczebli kariery zawodowej, po kierownicze, to zauważymy, że nawet w przypadku stanowisk technicznych wśród wymagań znajduje się wiele umiejętności społecznych np. komunikatywność, radzenie sobie ze stresem. Firmy zwracają również uwagę na podejście do pracy np. na odpowiedzialność, proaktywność, terminowość.
Na obecnym, niezwykle dynamicznym rynku pracy, silną przewagę konkurencyjną nad innymi kandydatami daje nam dopiero połączenie miękkich i twardych kompetencji. Oznacza to, że nawet osoby, które pracują przede wszystkim z danymi, komputerami lub innymi urządzeniami, muszą także posiadać odpowiednio rozwinięte umiejętności społeczne, aby ubiegać się o najbardziej atrakcyjne stanowiska pracy.
Kompetencje technologiczne – zawsze w cenie!
Analogicznie - osoby, które pracują przede wszystkim na relacjach z innymi, tzw. „różowe kołnierzyki”, muszą umieć obsługiwać programy komputerowe oraz sprawnie wykorzystywać nowe technologie. Np. lekarze, pielęgniarki, handlowcy w swoim zakresie obowiązków mają również wprowadzanie różnego typu danych do systemów informatycznych. Także nauczyciele, trenerzy, wykładowcy muszą umieć wykorzystywać w pracy nowe technologie np. komunikatory czy prezentacje multimedialne.
Właśnie dlatego wśród kluczowych umiejętności potrzebnych w pracy, kompetencje twarde przeplatają się z psychospołecznymi.
Jakie kompetencje są najbardziej pożądane na rynku pracy?
Raport „Future of skills. Employment in 2030”[1] wskazuje, że w nadchodzących latach liczyć się będą umiejętności interpersonalne, społeczne, systemowe i poznawcze. Dopiero połączenie tych czterech obszarów zapewni nam silną pozycję na rynku pracy. Autorzy raportu wytypowali ponad 20 zróżnicowanych kompetencji obejmujących m.in. umiejętność uczenia siebie oraz innych, współdziałanie, inteligencję emocjonalną (EQ), programowanie, logiczne i krytyczne myślenie, koordynację, komunikację, zarządzanie czasem, podejmowanie decyzji. Także w innych analizach eksperckich pojawiają się podobne kluczowe kompetencje, które pomagają zdobyć atrakcyjną pracę zarówno w 2024 r., jak i w najbliższej przyszłości.
[1]Raport „Future of skills. Employment in 2030” http://umiejetnosci2030.pl/ , stan na 10.04.2024 r.
Wśród kompetencji najczęściej wymienianych przez różnych ekspertów rynku pracy, możemy znaleźć następujące 8 kluczowych kompetencji:
- Umiejętność współpracy, komunikacji, budowania relacji. Tak naprawdę w każdej pracy w większym lub mniejszym stopniu musimy działać zespołowo. Nawet, jeżeli wykonujemy nasze zadania od początku do końca samodzielnie, to muszą one komuś służyć. Być uzgodnione i dostarczone zgodnie z potrzebami zgłoszonymi przez szefa, klienta lub inne osoby. Aby prawidłowo zrealizować zadania, musimy umieć pozyskać różnego typu informacje i zrozumieć oczekiwania innych.
- Nastawienie na uczenie się przez całe życie (ang: Lifelong learning). W każdej dziedzinie przyrost wiedzy jest najszybszy w historii ludzkości. Aby utrzymać odpowiedni poziom eksperckości, musimy cały czas poszerzać nasze kompetencje. Dotyczy to nie tylko technologii czy medycyny. Nowe metody, produkty, koncepcje pojawiają się we wszystkich branżach – od kosmetologii, poprzez marketing, po gastronomię. Wielu ekspertów podkreśla, że musimy nauczyć się odpowiedzialności za własny rozwój oraz wypracować nawyk uczenia się i odpowiednie dla nas sposoby przyswajania informacji. Cenna w oczach pracodawców jest też umiejętność przekazywania naszej wiedzy współpracownikom czy klientom. Kurs Design Thinking? To może Cię zainteresować!
- Samoorganizacja i zarządzanie czasem. Coraz częściej pracujemy zadaniowo – także w ramach umowy o pracę. Jesteśmy rozliczani nie z „odsiedzianych roboczogodzin”, ale z terminowego wykonania zleconych zadań. Ponadto praca zdalna lub hybrydowa stała się codziennością dla dużego procenta pracowników z różnych branż. Oznacza to, że pracownik musi umieć sam efektywnie zaplanować swój dzień pracy. Nawet najbardziej wykwalifikowane osoby nie będą cenione na rynku pracy, jeśli nie umieją odpowiednio zorganizować się, priorytetyzować oraz utrzymywać wysokiej jakości.
Zobacz także: Filozofia Kaizen i Cykl PDCA - Sprężystość psychiczna i elastyczność. Sprężystość psychiczna to przeciwieństwo neurotyczności. Oznacza umiejętność radzenia sobie w sytuacjach stresujących lub obciążających emocjonalnie oraz podnoszenia się po trudnościach. Elastyczność zaś oznacza dostosowywanie się do ciągle zmieniającego się świata i umiejętność sprostania nowym wymaganiom.
- Krytyczne myślenie oraz umiejętność pracy z danymi. Dzięki internetowi mamy nieograniczony dostęp do wszelkiego typu informacji. Problemem jest wręcz nadmiar zalewających nas danych. Dlatego kluczową umiejętnością w pracy jest zbieranie danych z wartościowych źródeł, selekcjonowanie i analizowanie ich oraz wyciąganie adekwatnych wniosków.
- Inteligencja emocjonalna (EQ) – czyli z jednej strony rozumienie, prawidłowe interpretowanie i zarządzanie własnymi emocjami, a z drugiej – rozumienie potrzeb i emocji innych oraz wysoki poziom Bez inteligencji emocjonalnej nie będziemy ani konstruktywnie radzić sobie z własnymi problemami i stresem ani nie będziemy rozumieć potrzeb i oczekiwań innych. A bez tego nie jest możliwa efektywna współpraca, komunikacja ani osiąganie celów zespołowych.
- Znajomość technologii. Automatyzacja, sztuczna inteligencja (AI), czat GPT, programy komputerowe, komunikatory, narzędzia cyfrowe oraz inne rozwiązania technologiczne wykorzystywane są niemal na każdym stanowisku. Dlatego pracodawcy oczekują od pracowników umiejętności szybkiego uczenia się oraz wykorzystywania zmieniających się technologii i nowoczesnych narzędzi.
- Kreatywność i innowacyjność. W szybko zmieniającym się otoczeniu przydatna jest zdolność do generowania nowych pomysłów i rozwiązywania problemów. Od poziomu innowacyjności pracowników zależy pozycja rynkowa firmy i jej szanse na generowanie wysokiego zysku.
Odkryj sprawdzone sposoby na pobudzenie kreatywności i rozwijanie swojego potencjału - przeczytaj nasz artykuł jak ćwiczyć i rozwijać swoją kreatywność.
Podsumowując: aby dostosować się do nieuchronnych zmian na rynku pracy, powinniśmy równolegle rozwijać zarówno umiejętności psychospołeczne, jak i krytyczne myślenie oraz pracę z różnego typu danymi, a także wykorzystywać nowe technologie.
Kluczowa jest także nasza otwartość na nieuchronne zmiany, pozytywne podejście oraz umiejętność adaptowania się do nowych sytuacji.
Niezbędna jest także sprężystość psychiczna, konstruktywne radzenie sobie ze stresem oraz wyzwaniami.
Kompetencje możemy rozwijać na wiele sposobów - zarówno w formalnym toku edukacji np. technika, studia wyższe, jak i poprzez różnorodne kursy online i stacjonarne, a także rozwój pod kierunkiem mentora oraz samodzielne zdobywanie wiedzy.
Nic jednak nie zastąpi naturalnego rozwoju kompetencji poprzez praktykę zawodową i sprawdzanie się na kolejnych stanowiskach.
