Najczęstsze wyzwania przy wdrażaniu dyrektywy CSRD

W każde pokolenie biznesu wykształca swój język. Język, który obrazuje wartości, pomysły i wyzwania, z którymi mierzy się dana generacja. Dziś, w dobie przyspieszonych zmian klimatycznych i równie intensywnych przemian społecznych, takim językiem staje się ESG. Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) jest próbą uregulowania tego języka i idei, które za nim idą.

Jak każda nowa regulacja, która stanowi maszynę napędową rewolucji i wymaga od firm zmiany perspektywy, CSRD niesie za sobą wyzwania. Wymusza pytania, które długo można było pomijać? Jak mierzyć wpływ? Jak mówić o rzeczach niewidocznych na fakturze a w krajobrazie społecznym i środowiskowym?

CSRD – co oznacza dla firm?

Zasadniczo: zmianę paradygmatu. CSRD nie pyta już tylko, czy firma dba o środowisko, ludzi i ład korporacyjny, ale jak bardzo. Raportowanie zrównoważonego rozwoju przestaje być dodatkiem do sprawozdania finansowego, staje się jego równoprawnym partnerem.

W praktyce oznacza obowiązek raportowania zgodnego z jednolitymi standardami, by ukrócić precedens pustych „zielonych” obietnic. W tym niezbędne jest uwzględnienie podwójnej istotności, analiza ryzyka ESG, powiązanie działalności z celami zrównoważonego rozwoju (SDG) i, co być może najtrudniejsze, przekształcenie wewnętrznych procesów tak, by móc mówić o nich w sposób przejrzysty i mierzalny.

Główne problemy i bariery:

Brak danych i spójnych systemów pomiarowych

Jak nagle zacząć mierzyć, coś czego przez lata nie uznawano za istotne? Dane o energii, emisjach, strukturze zatrudnienia czy łańcuchu dostaw bywają rozproszone, niekompletne, pozyskiwane z różnych źródeł i w różnych formatach. Stanowi to poważny problem dla osób, które stoją przed wyzwaniem stworzenia kompletnego, transparentnego raportu odpowiedzialności.

Niejasność regulacji i wytycznych

CSRD nie zostało jeszcze implementowane do polskiego porządku prawnego, a to właśnie z polskich przepisów będą bezpośrednio do nas kierowane obowiązki. Mniejsze firmy mają często poczucie, że próbują dogonić pociąg, którego rozkład jazdy dopiero się pisze. Brak jasności, które standardy są obligatoryjne, które fakultatywne, a które „mile widziane” sprawia, że chaos wokół ESG prowadzi jedynie do większego sceptycyzmu w kierunku zrównoważonego rozwoju. W rezultacie wiele organizacji waha się, czy wdrożyć pełne procedury, czy przeczekać do momentu, kiedy będzie wiadomo więcej.

Niski poziom wiedzy w organizacji

Wdrażanie i raportowanie ESG to nie tylko zadanie dla działu zrównoważonego rozwoju. To kultura, która musi przeniknąć do korzeni firmy i rozprzestrzenić się na całą strukturę organizacji – od zarządu po pracowników. Rzeczywistość bywa jednak inna, a wiedza o CSRD często jest w firmach wąsko rozproszona. Jeśli w firmie pojawia się już jakaś wiedza to najczęściej jedna osoba wie coś o analizie istotności, inna o emisjach, a reszta zadaje pytanie: czy to naprawdę nas dotyczy?

Trudności w analizie istotności

Analiza podwójnej istotności – sedno raportowania CSRD – wymaga oceny zarówno tego, co ważne dla firmy, jak i tego, co ważne dla otoczenia. Jak określić, co jest realnie istotne? Jak zaangażować interesariuszy w określanie priorytetów? Jak uniknąć tworzenia powierzchownej checklisty i rzeczywiście zrozumieć swoje miejsce w ekosystemie?

Integracja ESG z dotychczasowymi raportami

Część większych firm posiada już wypracowane procedury raportowania finansowego. CSRD nakłada na nie nową warstwę. Problemem staje się integracja danych, narzędzi, standardów i słownictwa. Raportowanie ESG często bazuje na ocenach jakościowych, jak więc połączyć te dwie pozornie sprzeczne formy raportowania?

Jak radzić sobie z tymi wyzwaniami?

Edukacja zespołów i zarządu

Wiedza jest pierwszym krokiem, który zapewni, że proces wprowadzania zrównoważonego rozwoju nie będzie jedynie formalnością, a prawdziwie zjedna się ze strategią firmy. Nie wystarczy, że za raportowanie ESG odpowiada dedykowany specjalista. Zarząd musi rozumieć, jakie skutki przyniesie implementacja zasad zrównoważonego rozwoju. Pracownicy muszą wiedzieć, po co zbierają dane. Dlatego tak ważne są kursy, szkolenia i wewnętrzne warsztaty, aby wszyscy rozumieli cel, któremu poświęcają zasoby.

Wdrożenie odpowiednich narzędzi IT

Nie da się mówić o budowaniu obszernych raportów bez zaawansowanych systemów do zbierania danych, analizowania ryzyk, zarządzania wskaźnikami czy generowania raportów. Dane stanowią podstawę wiarygodności, a systemy informatyczne muszą integrować je z wielu różnych źródeł od emisji CO₂ po statystyki zatrudnienia – i przekładać je na wskaźniki wymagane przez ESRS. Ale technologia to nie wszystko. Narzędzie to tylko forma – jego wartość zależy od intencji i świadomości użytkownika.

Współpraca z doradcami ESG

Wdrażanie CSRD to złożony proces, który wymaga nie tylko wiedzy regulacyjnej, ale też strategicznego podejścia. Wiele, w szczególności mniejszych firm, nie zdążyło posiąść jeszcze takich kompetencji, dlatego właśnie współpraca z doradcami ESG staje się realną potrzebą. Doradcy pomagają nie tylko zrozumieć przepisy, ale też przełożyć je na konkretne działania. Warto patrzeć na raportowanie CSRD nie jako jednorazowy projekt, ale proces, który raz na zawsze zmieni sposób funkcjonowania biznesu. Dlatego warto mieć partnera, który zna drogę i potrafią ją dopasować do naszych możliwości.

Podsumowanie – jak skutecznie przejść przez proces wdrożenia?

Zasad wynikających z CSRD nie da się wdrożyć „przy okazji”. To zadanie, które wymaga zaangażowania na każdym poziomie – od strategii firmy po kulturę pracy. Najważniejsze to zacząć od diagnozy – zrozumieć, gdzie jesteśmy, czego nam brakuje i co musimy zmienić. Kluczowe będzie zbudowanie zespołu odpowiedzialnego za ESG, uporządkowanie danych, włączenie zarządu i zapewnienie sobie odpowiednich narzędzi. Nie wszystko trzeba robić samodzielnie. Warto korzystać z dostępnej wiedzy i  sprawdzonych kursów, takich jak te stworzone przez PFR. Kurs Dyrektywa CSRD w praktyce | Strefa Wiedzy PFR przeprowadza przez meandry zawiłości prawnych do sedna, czyli obowiązków, które dotyczą coraz większej ilości przedsiębiorców. Za to kurs Ocena podwójnej istotności – drogowskaz w raporcie ESG. | Strefa Wiedzy PFR uczy, jak krok po kroku, oceniać, które z elementów zarówno działalności firmy są istotne z punktu widzenia wpływu na otoczenie, jak otoczenie biznesowe wpływa na wyniki organizacji. Dzięki kursom zyskasz narzędzia, przykłady i jasną metodykę, która pozwoli przełożyć wymagania regulacyjne na konkretne decyzje w Twojej firmie.

Przygotuj swoją firmę na nowe obowiązki – zacznij od rzetelnej wiedzy zawartej w kursach na platformie Strefa Wiedzy PFR.