Handel emisjami. Na czym polega i czemu ma służyć?

20.06.2024
Budynek porośnięty zielenią widoczny z góry
Sieć Firm Przyszłości
Polski Fundusz Rozwoju
Formatted text

Mechanizm handlu emisjami, znany również jako system handlu uprawnieniami do emisji (ETS - Emission Trading System), to narzędzie polityki ochrony środowiska mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Działa on na zasadzie "cap-and-trade", czyli "limitu i handlu".  

W ramach tego systemu rządom Państw Członkowskich UE przyznawane są pewne pule uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, z których później korzystać będą firmy. Każda firma otrzymuje lub kupuje uprawnienia do emisji, a firmy, które emitują mniej niż ich przydział, mogą sprzedawać swoje nadwyżki uprawnień firmom, które przekraczają swoje limity. W ten sposób rynek uprawnień do emisji motywuje firmy do redukcji emisji w najbardziej ekonomiczny sposób. W Polsce uprawienia do emisji zarządzane są przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE). System ETS działa nie tylko w Unii Europejskiej, ale też w wielu innych miejscach na świecie, na przykład w Chinach.

Efekty wdrożenia handlu emisjami

Wdrożenie systemu handlu emisjami ma kilka kluczowych efektów:

  1. Redukcja emisji: Dzięki wyznaczonemu limitowi, całkowita ilość emisji zostaje ograniczona. Firmy, dążąc do uniknięcia kosztów zakupu dodatkowych uprawnień, inwestują w technologie i procesy, które redukują emisje.
  2. Innowacje technologiczne: Firmy, chcąc obniżyć swoje emisje, inwestują w badania i rozwój technologii przyjaznych dla środowiska. To prowadzi do powstawania nowych, innowacyjnych rozwiązań w zakresie czystej energii i efektywności energetycznej.
  3. Zmniejszenie kosztów: System ETS umożliwia firmom redukcję emisji w sposób najbardziej efektywny kosztowo. Firmy, które mogą tanio zredukować swoje emisje, sprzedają swoje nadwyżki uprawnień tym, dla których redukcja jest droższa.
  4. Wpływ na gospodarkę: Handel emisjami może stymulować rozwój nowych sektorów gospodarki, takich jak odnawialne źródła energii, efektywność energetyczna i technologie bezpośredniego przechwytywania oraz składowania dwutlenku węgla (ang. Carbon Capture and Storage, CCS).

Dowiedz się więcej o ESG i transformacji energetycznej z bezpłatnych kursów online PFR

Raportowanie ESG w praktyce

Kurs „Raportowanie ESG w praktyce" składa się z 8 nagrań, które krok po kroku przygotują Cię do poprawnego, a przede wszystkim efektywnego złożenia raportu

Ślad węglowy organizacji

Celem kursu jest pomoc w zrozumieniu, co znaczy ślad węglowy i dlaczego firma powinna go wyliczać. Warto wiedzieć jak oceniać i minimalizować wpływ organizacji na zmiany klimatu

Transformacja energetyczna firm

Kurs ma na celu przekazanie wiedzy pozwalającej przygotować przedsiębiorstwo na wyzwania przyszłości związane z transformacją energetyczną

Formatted text

Problemy systemu handlu emisjami

Chociaż system handlu emisjami może przynieść wiele korzyści, napotyka również na różnorodne wyzwania:

  • Zbyt niskie ceny uprawnień do emisji: Niskie ceny nie stwarzają wystarczająco silnej presji na firmy, aby dekarbonizowały swoją działalność. Dodatkowo, opłaty za emisje bez odpowiednich uprawnień są często porównywalne z ceną uprawnień, co nie zniechęca firm do płacenia kar. Rozwiązaniem jest stopniowe podnoszenie cen uprawnień i kar.
  • Trudności w obliczaniu śladu węglowego: Obliczanie emisji gazów cieplarnianych jest skomplikowane, szczególnie jeśli chodzi o emisje pośrednie, związane z łańcuchem dostaw. To stwarza wyzwania w dokładnym oszacowaniu całkowitego śladu węglowego firmy. Wprowadzenie standardów i narzędzi do precyzyjnego monitorowania i raportowania emisji może pomóc rozwiązać ten problem.
  • Ryzyko "carbon leakage": Firmy mogą przenosić produkcję do krajów z mniej rygorystycznymi regulacjami emisyjnymi, co zmniejsza globalną efektywność redukcji emisji. W systemie ETS rozwiązaniem jest wprowadzenie podatku na importowane towary związanego z ich śladem węglowym (CBAM - Carbon Border Adjustment Mechanism), co sprawia, że takie produkty nie będą tańsze niż te wyprodukowane w Unii Europejskiej.
  • Nieprzejrzystość i manipulacje rynkowe: Handel emisjami może być podatny na manipulacje i brak przejrzystości. Surowe regulacje rynkowe, nadzór oraz transparentność działań uczestników rynku są kluczowe do minimalizacji tych ryzyk.
  • Społeczne i gospodarcze skutki: System ETS może wpływać na ceny energii i koszty produkcji, co może obciążać konsumentów i niektóre sektory gospodarki. Mechanizmy kompensacyjne i wsparcie dla najbardziej dotkniętych grup, a także inwestycje w poprawę efektywności energetycznej, mogą łagodzić te skutki.

Obecne ceny i prognoza ich zmian

Obecne ceny uprawnień do emisji w systemie ETS w Unii Europejskiej oscylują wokół 70 euro za tonę CO2 (dane na czerwiec 2024). Ceny te podlegają wpływom polityki klimatycznej, kondycji gospodarki oraz rozwoju technologii niskoemisyjnych. W nadchodzących latach prognozuje się dalszy wzrost cen, spowodowany zaostrzaniem polityki klimatycznej oraz zmniejszaniem liczby dostępnych uprawnień. Prognozy wskazują, że ceny mogą osiągnąć 100-150 euro za tonę do 2030 roku, wspierając tym samym większe inwestycje w zielone technologie oraz przyspieszając dekarbonizację gospodarki. Długoterminowo ceny będą również zależne od globalnych negocjacji klimatycznych i harmonizacji polityki klimatycznej między różnymi regionami świata.

Podsumowanie

System handlu emisjami jest kluczowym narzędziem w walce ze zmianami klimatycznymi, który umożliwia efektywną kosztowo redukcję emisji gazów cieplarnianych. Pomimo pewnych wyzwań, takich jak nieadekwatne ceny czy ryzyko przeniesienia kosztów emisji na konsumenta, odpowiednie mechanizmy regulacyjne mogą skutecznie minimalizować te problemy. Obecne trendy i prognozy wskazują na dalszy wzrost cen uprawnień, co dodatkowo motywuje do inwestycji w zielone technologie i przyspiesza proces dekarbonizacji globalnej gospodarki.

Najnowsze wpisy

Grupa osób pracujących w biurze w przeszklonym pomieszczeniu
11-02-2025

7 najczęstszych błędów popełnianych przez startupy w biznesie

Czym jest startup? To nie tylko nowa firma – to aktywnie rozwijające się przedsięwzięcie, które ma na celu wprowadzenie innowacyjnego produktu lub usługi na rynek. Wielu przedsiębiorców rozpoczyna swoją przygodę z biznesem, pełni entuzjazmu i pomysłów, jednak sama idea to za mało, by odnieść sukces.